Praten

zou je dezelfde oefening ook al schrijvend kunnen doen?

Tuurlijk, maar probeer toch maar luidop, het gaat een tikkel dieper. Je maakt geluid, je veroorzaakt trilling, dat is minder virtueel en mentaal dan schrijven of typen, dus je zal zien dat je zelf ook minder virtueel of mentaal reageert op de trilling die je produceert.

Of: ik merk dat ik emotioneel meer betrokken ben als ik mijzelf luidop uitdruk, dat is wellicht niet voor iedereen het geval. Vandaar ook dat ik jou vroeg of je 't eens wil proberen.

Indicaties

• om jezelf te laten gewennen geef je eerst een korte beschrijving van je toestand van het moment, "Hallo, ik ben aan het wandelen en ik ben bezig aan een experimentje etc"
• formaliseer het beetje, je begint elke keer opnieuw met "ik ben dankbaar voor" of misschien beter nog "ik voel dankbaarheid voor" (gesteld dat je zou weten hoe je dat moet voelen)
• geef jezelf permissie om te freewheelen, laat een beeld of herinnering opkomen, spreek daar dankbaarheid voor uit, en laat het volgende ding opkomen, je hoeft op voorhand geen lijst te hebben, het komt wel. En je laat het komen tot het op is.
• wees onvervaard in het laten stromen van je emoties, soms zal je schrikken van hoe zeer je geraak/geroerd wordt, dat is oké. In het ergste geval zal je merken dat je hier en/of daar nog een brokkel werk te doen hebt.
• je kiest achteraf om de tape al dan niet door te sturen dus geen censuur op het moment dat je met jezelf praat, je doet dit in de eerste plaats voor jezelf, mét jezelf, het is een intiem ding.

Dankbaarheid uitdrukken

Dankbaarheid is een reuze-lekkere soort energie. Stel dat er engelen zouden bestaan of buitenlichamelijke entiteiten die over je kunnen waken en die je kunnen helpen, en dat die brandstof nodig hebben om iets te kunnen betekenen, zouden ze dan beter presteren wanneer je zeurige energie produceert of eerder smullen van dankbaarheidsvibes?

Je snapt het.

Om je op weg te helpen een paar voorbeelden.

• dankbaar voor mensen en plaatsen en gebeurtenissen/verhalen die iemand in je leven gebracht heeft
• dankbaar voor kwaliteiten die iemand voor jou heeft kunnen incarneren/voorleven
• dankbaar voor hulp die je gekregen hebt of hebt kunnen geven, spullen, geld, tijd, aandacht
• dankbaar voor momenten
• dankbaar voor gedeeld voedsel
• dankbaar voor gedeelde tijd, gedeelde avonturen, gedeelde ontekkingen
• je kan dankbaar zijn voor heel simpele, grote dingen zoals "het leven", "ik ben je dankbaar voor mijn leven, voor de gezinsleden, voor het huis
• je kan dankbaar zijn voor iets waarvan je weet dat de ander er niet per se mee gediend was, de dankbaarheid is immers in en van jou "ik ben dankbaar voor de ruimte die je mij gegeven hebt, en ik ben extra dankbaar omdat ik weet dat dat voor jou lastig was"

Deze voorbeelden zijn breed en algemeen en niet-anecdotisch beschreven, doch ik nodig je uit om wél precies te beschrijven waarvoor je dankbaarheid voelt opborrelen. Dat engageert meer.

Spijt uitdrukken

Ken je dat: je deed als kind iets fout en dan moest je excuses aanbieden, sorry zeggen. Ik heb het altijd heel vervelend gevonden: slecht heel af en toe deed/doe ik iets "slechts", meestal wist ik niet beter of had ik een andere goesting dan wat voor grote mensen op dat moment handig was.

Hoe vaak doe je iets echt "kwaadaardigs" of "slecht"? Heel zelden toch, meestal ben je ofwel niet bewust (met iets anders bezig en richt je toevallig schade aan), of je bent iets aan het beschermen, of je reageert vanuit iets in jou dat gekwetst of boos is en dat geen andere manier vind om zichzelf uit te drukken dan buiten zichzelf pijn te veroorzaken. Goed menende ouders, hoeders en instanties dwingen je dan om spijt uit te drukken, dat hoort bij ons socialisatieproces, we moeten leren wat goede omgangsvormen zijn. Maar als we verplicht worden om onszelf "fout" te vinden knaagt dat aan de eigenwaarde. En dat is een belangrijk goed om in eigen controle te hebben.

Dus (zoals eerder gezegd):

"Het spijt mij" of "Ik vind het spijtig dat" of "Ik heb spijt van/dat" is niet te begrijpen als "ik heb schuld", of "dit was fout", maak er geen schuldbekentenis van of een verwijt.

Spijt gaat niet over jou, het gaat over het erkennen van de (mogelijke) pijn van de ander. Het erkennen van de pijn van de ander doen we vaak niet doen omdat we schuld beginnen te voelen van zodra we ons beginnen voor te stellen dat de ander door ons pijn zou kunnen hebben (gehad). En om weg te blijven van het schuldgevoel (dat biezonder zelf-pijnigend is) gebruiken we 'rechtvaardiging' of afwijzing.

Schuld is niet handig, want het zet je vast. Bekijk het eerder als:"ik kan mij voorstellen dat er in andere omstandigheden, met andere bagage, vaardigheden, gewoontes of intenties minder pijn zou geweest zijn of minder onrecht of méér liefde". Op die manier uitgedrukt, maak je terug verbinding met het goede in jezelf én in de ander. En kan je zien dat spijt uitdrukken een vorm van vergeven is, jezelf vergeven vooral. Tenminste, dat hoop ik, laat maar weten of dat al dan niet het geval is.

Verder doe je zoals bij dankbaarheid: je begint ergens, je drukt het uit en je wacht op het volgende ding dat zich aandient, tot het op is, en dan stop je, je voelt wel wanneer.

Als je enkel zin hebt in een rondje Dankbaarheid is dat ook prima hoor.

## En dan qua feedback